منابع آبهای زیرزمینی و سطحی خراسان شمالی به شدت کاهش یافت

به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی مهندس "رضا نعیمی" گفت: از ابتدای سال آبی جاری (مهرماه 92) تا پایان فروردین ماه در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته، سطح آب زیرزمینی دشتهای استان به طور متوسط 40 سانتیمتر پایین‌تر رفته و آبدهی رودخانه‌های استان بین 39 تا 86 درصد کاهش یافته است.

دشتهای بحرانی خراسان شمالی و معضل برداشت غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی با اشاره به برداشت‌های غیرمجاز و بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی استان در چنین شرایطی، گفت : وضعیت آبهای زیرزمینی در دشتهای شیروان-فاروج، اسفراین و جاجرم بحرانی است و دشتهای بجنورد، سملقان، صفی‌آباد، شوقان و رباط نیز در وضعیت ممنوع قرار دارند.
مهندس نعیمی اظهار داشت: به همین دلیل، وزارت نیرو توسعه بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی هشت دشت از 11 دشت استان را ممنوع اعلام کرده است.
وی با اشاره به اینکه، سالانه 95 میلیون متر مکعب آب به صورت غیرمجاز از این منابع برداشت می‌شود، ‌اعلام کرد: 60 میلیون متر مکعب از این میزان مربوط به اضافه برداشت غیرمجاز از چاههای دارای پروانه و 35 میلیون متر مکعب آن نیز مربوط به چاههای حفرشده غیرمجاز است.
او شمار کل چاههای آب کشاورزی استان را پنج هزار و 531 حلقه ذکر کرد و گفت: از این تعداد، دو هزار و930 حلقه چاه کشاورزی دارای پروانه است که سالانه 446 میلیون مترمکعب آب از آن برداشت می شود و دو هزار و 601 حلقه چاه کشاورزی نیز غیر مجاز است.
مهندس نعیمی با اعلام اینکه به اینکه در مجموع 541 میلیون مترمکعب آب از چاه های کشاورزی استان برداشت می‌شود، افزود: نکته قابل تامل، برداشت غیر مجاز از چاه های مجاز است به طوری که میزان اضافه برداشت از این چاه‌ها، حدود دو برابر برداشت از چاه‌های غیر مجاز است.
او تصریح کرد: تخلف اضافه برداشت غیرمجاز از چاههای دارای پروانه در 400 حلقه چاه صورت می‌گیرد که سالانه 60 میلیون مترمکعب کسری مخزن در سفره‌های زیرزمینی ایجاد می‌کند.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی با اشاره به اینکه برای بهره‌برداران متخلف این چاه ها اخطار ارسال شده است و برخی نیز جریمه شده‌اند، هشدار داد: امسال به صورت قاطع و جدی‌تری با متخلفان برخورد می‌شود.
او افزود: بیشترین شمار چاه‌های غیرمجاز استان در محدوده مطالعاتی دشت شیروان فاروج با 709 حلقه چاه و بیشترین اضافه برداشت از چاه های مجاز نیز در دشت اسفراین صورت گرفته است به طوری که از 96 حلقه چاه کشاورزی در این دشت به میزان 17 میلیون مترمکعب آب اضافه برداشت شده است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی با بیان اینکه سطح آب های زیرزمینی در دشت های استان به شدت کاهش یافته و بیشترین کاهش در دشت جاجرم است، گفت: در هفت ماه نخست سال آبی جاری به طور متوسط سطح آب های زیر زمینی دشت های استان 40 سانتیمتر پایین رفته است.
مهندس نعیمی درباره برنامه های نظارتی برای جلوگیری از برداشت غیرمجاز از منابع آبی زیر زمینی اظهار کرد: پنج گروه گشت و نظارت در این شرکت بر چاه های کشاورزی نظارت و سرکشی دارند و از ابتدای تشکیل این شرکت تا کنون 30 هزار مرتبه از چاه های مجاز و غیر مجاز سرکشی کرده اند.
وی افزود: نتیجه این نظارتها، شناسایی چاه‌های غیر مجاز و مسدود شدن 737 حلقه چاه غیر مجاز است که این امر موجب صرفه جویی درمصرف آب چاه ها به میزان 22 میلیون مترمکعب شده است.

کاهش منابع آب سطحی و ذخایر سدها
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی با اشاره به کاهش شدید منابع آبهای سطحی استان نیز، اعلام کرد: آورد رودخانه‌های استان درحوزه آبریز اترک در هفت ماه نخست سال آبی جاری(از اول مهر 92 تا پایان فروردین ماه 93) در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، بیش از 54 درصد و در مقایسه با دوره آماری بلند مدت نیز، 60 درصد کاهش داشته است. 
مهندس نعیمی تصریح کرد: بیشترین کاهش آبدهی رودخانه‌های استان مربوط به ایستگاههای قوردانلو و کورکانلو در بالادست سد شیروان است که از ابتدای سال آبی جاری (مهرماه 92) تا پایان فروردین ماه در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته، به ترتیب 74 و 86 درصد کاهش آبدهی داشته اند.
وی با اشاره به اینکه وضعیت آبدهی رودخانه اترک در محل ایستگاه آغمزار و ایستگاه دربند سملقان به نسبت دراز مدت بیشترین کاهش آبدهی را تا پایان فروردین ماه داشته است، اظهار داشت: براین اساس آبدهی در ایستگاه آغمزار به میزان 80 درصد و در ایستگاه دربند سملقان 72 درصد کاهش یافته است.
او گفت: آورد منابع آب سطحی در حوزه کال شور نیز در این مدت در مقایسه با سال گذشته بیش از 24 درصد و در مقایسه با دوره آماری بلند مدت نیز بیش از 46درصد کاهش یافته است.
وی اظهار داشت: به تبع کاهش روان‌آبها در خراسان شمالی، حجم ذخایر سدهای استان نیز 39 میلیون متر مکعب کاهش یافته است.
او با اشاره به اینکه اکنون کل آب موجود در سدهای خراسان شمالی با احتساب حجم آب مرده، 101 میلیون متر مکعب است، گفت: حجم آب ذخیره در سد شیرین‌دره در 18 اردیبهشت ماه در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته 15 درصد، در سد شیروان 40 درصد، در سد اسفراین 60 درصد و در سد چری نیز 75 درصد کاهش یافته است.
به گفته او: متوسط بارندگی استان از ابتدای سال آبی جاری تا 19 اردیبهشت ماه در مجموع با 190 میلیمتر، نسبت به سال آبی گذشته 11 درصد و نسبت به دراز مدت بیش از 13 درصد کاهش نشان می دهد.